miejsce urodzenia: Paryż, Francja
data urodzenia: 1873-07-01 , data śmierci: 1968-03-24






Alice Guy była pierwszą kobietą, która zajęła się reżyserowaniem filmów. Tym samym stała się pionierką przemysłu filmowego, tworzącą filmy fabularne, gdy większość film jakie w tym czasie powstawały wciąż miała charakter dokumentalny. Była jednym z głównych producentów firmy Gaumonta oraz pierwszą twórczynią na świecie, która systematycznie rozwijała narrację filmową. W 1906 roku wyprodukowała swój pierwszy kolorowy film - The Spring Fairy i był to jednocześnie jeden z pierwszych filmów nakręconych w kolorze. Była promotorką wielu nowatorskich technik filmowych. Stała się 'motorem' przemysłu filmowego dwóch kontynentów tworząc najpierw we Francji, a później w USA i uczestnicząc w rozwoju wytwórni filmowych. Brała też udział w życiu politycznym zabierając głos w kwestiach reformy więziennictwa, a jej wypowiedzi cytowano w opiniach na temat więzień francuskich i amerykańskich. Uhonorowana francuską Legią Honorową była często świadomie lub przypadkowo pomijana jak twórczyni wielu filmów. Wiele jej filmów uchodzi za prace innych twórców, nikt oprócz jej samej nie próbował korygować tych błędów.
Wybitna twórczyni i jednocześnie zwyczajna kobieta, rodzinna i dbająca o byt i wychowanie swoich dzieci, co nie zawsze było łatwe, gdyż jej niewątpliwy wkład w kulturę światową nie zawsze gwarantował bezpieczeństwo i stabilizacje finansową.


..





Jej ojciec był właścicielem kilku księgarni w Chile. W czasie gdy Alice miała się urodzić, jej matka wróciła na krótko do Paryża. Przez pierwsze kilka lat życia dziewczynka pozostawała pod opieka babci mieszkającej w Szwajcarii, aż do czasu, gdy jej matka przywiozła ja do Chile, gdzie mieszkała przez dwa lata. W wieku dziesięciu lat została wysłana do szkoły we Francji, a gdy była nastolatką jej rodzice wrócili z Chile. Krótko po przeprowadzce zmarli jej ojciec oraz brat.


W 1894 Alice została zatrudniona jako sekretarka w firmie fotograficznej, której dyrektorem był Léon Gaumont. Wkrótce firma przestała istnieć, a Gaumont postanowił rozkręcić własny interes. Wkrótce jego firma stała się głównym motorem rozkwitającej we Francji sztuki filmowej.
Obrazek


Léon Gaumont konkurował z Charlesem Pathé. Jego koncern stanowił zaledwie około jednej czwartej finansowego imperium Pathé-Frères. Był też właścicielem firmy Comptoire General de Photografie handlującej aparatami i błonami fotograficznymi. Od 1895 roku sprzedawał bioskopy, aparaty do robienia „żywych portretów", a w 1896 roku - kilka miesięcy po publicznej projekcji kinematografu braci Lumière - zaczął produkować chronofotograf, własną wersję kamery-projektora skonstruowaną dla niego przez Georges'a Déménÿ, potem chronofon (aparat pokazujący filmy dźwiękowe, 1906) i chronochrom (filmy kolorowe, 1912).


Léon Gaumont cenił rozmach w interesach. W 1905 roku zorganizował przy ulicy Alouettes w 19. paryskiej dzielnicy Buttes-Chaumont wielkie studio filmowe, 45 metrów długości i 34 wysokości, gdzie produkował filmy oznakowane emblematem stylizowanej margerytki (od imienia swej matki Marguerite).


Léon Gaumont był biznesmenem, jak Charles Pathé, nie interesowało go kręcenie filmów, zatrudniał do tego odpowiednich ludzi. Ale

pierwsze filmy rejestrowane na Chronofotografie przez anonimowych operatorów nie zadowalały go. I wtedy chęć ich robienia zgłosiła "mademoiselle Alice" - jak nazywano ją w Comptoire General de Photografie - czyli 22-letnia wówczas Alice Guy zatrudniona od marca 1895 roku w tej firmie na stanowisku sekretarki. Może wydawać się dziwne, że monsieur Gaumont się na to zgodził. W środowisku mówiło się o romansie jakie łączył obie te osoby, trzymanym w tajemnicy z tego powodu, iż Gaumont był żonaty. Jeśli nawet tak, to nie ma takich poświęceń, które nie warte by były prawdziwej sztuki, a najważniejsze jest to, że w 1896 roku Alice Guy zrealizowała swój debiut filmowy: Wróżka w kapuście (La fée aux choux), stając się jednocześnie pierwszą reżyserką filmową na świecie.


Obrazek







Początkowo realizowała jednoujęciowe żartobliwe

scenki naśladujące Polewacza i polanego (1895) Lumière'a, np. Rybak w strumieniu (Le Pêcheur dans la torrent. 1897) - rozbawieni chłopcy wpychają do wody wędkarza, czy Dozorczyni (La concierge, 1900) - dzieci dzwonią do drzwi wywołując dozorczynię, a gdy wreszcie dzwoni dorosły lokator, kobieta oblewa go wodą. Reżyserował też trikowe filmy w stylu Georges'a Mélièsa, np. U magnetyzera (Chez le magnétiseur, 1898) - magnetyzer „rozbiera" i "ubiera"kobietę, która przyszła do niego na seans, Ulica Opery (Avenue de l'Opéra, 1900) -

ludzie i powozy na ulicy poruszają się do tyłu. Jak pan się kąpie (Comment Monsieur prend son bain, 1903 ) - mężczyzna przed wejściem do wanny zdejmuje z siebie ogromną ilość ubrań.

Wreszcie przyszedł czas na większą formę - rekonstrukcję historyczną - Niespodzianka przed domem o świcie (Surprise d'une maison au petit jour, 1898) - atak pruskich żołnierzy podczas wojny 1870 roku oraz efektowne „żywe" ilustracje dzieł literackich - Faust i Mefistofeles (Faust et Méphistophélès, 1903) według Fausta Goethego.
W jej filmach często występowali artyści z wodewilu - Bob Wafter - taniec wężowy (Bob Walter - danse serpentine, 1897), Klown, pies i piłka (Clown, chien et ballon, 1905). W 1905 roku uwieczniła z pomocą chronofonu tzw. fotosceny, czyli dźwiękowe występy sławnych artystów café-concerts, Polina, Dranema i Félixa Mayola.

Podziw budzi idealna synchronizacja filmów z dźwiękiem śpiewanych przez nich piosenek zarejestrowanych na płytach. Chętnie odwoływała się też do najmłodszej widowni opowiadając baśnie o wróżkach oferujących rodzicom dzieci znalezione w kapuście (we Francji dzieci nie przynosi bocian) - druga wersja Wróżki w kapuście (1900). Uczona białogłowa pierwszej klasy (Sage-Femme de première classe, 1902).
Obrazek


Jednak największym osiągnięciem realizacyjnym Alice Guy w pierwszym okresie twórczości był film Narodziny, życie i śmierć Chrystusa (La naissance, la vie et la mort du Christ, 1906). Leon Gaumont zagwarantował spore pieniądze na tę produkcję. Chciał przewyższyć rozmachem konkurencyjny film o tej tematyce zrealizowany w wytwórni Pathé w 1903 roku przez Ferdinanda Zekkę. Film Alice Guy składa się z 25 ujęć-obrazów, trwa 34 minuty i występuje w nim trzystu aktorów i statystów, dzieci i różne zwierzęta. Wszystkie sceny, poprzedzone oddzielnymi napisami, są efektownie rozwiązane reżysersko w doskonale wystylizowanych dekoracjach tworzących tło dla poszczególnych epizodów. Widać wprawę Alicji w kierowaniu tłumami statystów, przy czym zachowała dbałość o odpowiednie wyeksponowanie postaci Jezusa. W ciekawy sposób zastosowała triki obrazujące czynione przez niego cuda.

Szczególnie dwa rozwiązania reżyserki przykuwają uwagę widza: panorama w lewo eksponująca przemarsz długiej kolumny ludzi z Jezusem niosącym krzyż na Golgotę oraz Weronika demonstrująca odbitą na białej chuście twarz Jezusa pokazywana w planie amerykańskim - wszystkie pozostałe ujęcia zrealizowane zostały z nieruchomej kamery w planach ogólnych.

Z filmu na film, w miarę zdobywanego doświadczenia, doskonaliła umiejętności reżyserskie. Pozwalało jej to wybierać coraz bardziej

skomplikowane historie, w których można dostrzec rosnące wyczucie kompozycyjne. Nie stroni od eksperymentów, ale stosowane rozwiązania techniczne są zawsze przemyślane. Dodatkowo świetnie panuje nad aktorami, wydłuża czas projekcji, dodając kolejne ujęcia tworzące logiczną ciągłość narracyjną. Na specjalną uwagę zasługują komediowe filmy z pościgiem, które eksponują cyrkową brawurę wykonawców, charakteryzujące się rosnącą liczbą ujęć i precyzją techniczną: Bieg z przeszkodami (Une course d'obstacle, 1906) - komiczni uczestnicy wyścigu biegną zawsze w kierunku kamery, co dodatkowo dynamizuje akcję i pozwala na naturalną zmianę planów; Bieg z kiełbasą (La course à la saucisse. 1907) - rosnący tłum ludzi goni psa uciekającego z porwaną kiełbasą i wpada po drodze na różne przeszkody; Łóżko na kółkach (Le lit a roulettes. 1907) - łóżko pędzi po ulicach, wywołując straszliwe zamieszanie wśród przechodniów.



W latach 1897-1906 była głównym producentem firmy Gaumonta oraz pierwszą twórczynią na świecie, która systematycznie rozwijała narrację filmową. W 1906 roku wyprodukowała swój pierwszy kolorowy film - The Spring Fairy, który był jednocześnie jednym z pierwszych w świecie filmów nakręconych w kolorze. Była promotorką wielu nowatorskich technik filmowych.

W 1907 r. przeniosła się do Stanów Zjednoczonych. W 1910 r. dołączyła do George A. Magie, pracując z nim nad stworzeniem The Solax Company, a następnie do Flushing, powstałej w Nowym Jorku. Alice była tam reżyserką, a Herbert menagerem produkcji. Po dwóch latach ich sytuacja finansowa była na tyle dobra, że mogli pozwolić sobie na zainwestowanie nawet 100,000$ w rozwijanie technologii filmowej.

W USA Alice realizowała różnorodne filmy: westerny, filmy akcji. W jej dramatach wielkiego znaczenia nabierały postacie kobiet, znaczenia większego, niż działo się to u innych twórców. Wiele filmów realizowała w naturalnej scenerii. Jako prawdziwa pionierka nadal eksperymentowała z różnorodnymi nowymi technikami. W niektórych filmach podkreślała realizm, w innych wykorzystywała „dolne” oświetlenie i to całe dziesięciolecia przed pojawieniem się terminu film noir. Wiele jej filmów nadał wykorzystywało zdjęcia trickowe, jak na przykład Pierrot’s Christmas, gdzie użyto maskowania i podwójnej ekspozycji. W A House Demolished and Rebuilt zastosowano projekcję wsteczną. Doradca techniczny Alicji Guy Blache, Frederic Dillaye, pomagał jej obmyślać nowe tricki, jak sama mówiła: “Codzienne doświadczenia, często pomyłki i przypadki, dzięki nim odkrywałam nowe techniczne sztuczki (...)”. Eksperymentowała też z z płonącymi samochodami (zaledwie trzyletniego Darraqa poświęcono na potrzeby filmu Mickey’s Pal!), z materiałami wybuchowymi, z tresowanymi zwierzętami – szczury atakowały aktorów w The Sewer, niekiedy skłaniała się też ku tematom fantastycznym. Nakręcony w 1912 roku In the Year 2000 przedstawia wizję przyszłości, w której światem rządzą kobiety...
Obrazek


Prasa ówczesna nazywała ją pierwszą na świecie kobietą reżyserem. Zarówno dziennikarzy jak i czytelników fascynował fakt, że nie tylko była niezwykle utalentowaną artystką filmową, ale i sprawną bizneswoman. W latach 1909 - 1914 Solax Company wyprodukowało około 325 filmów, z których od 35 do 50 zostało wyreżyserowanych „własnoręcznie” przez szefową firmy. Misją Blache stało się zaspokajanie gustów amerykańskich, głównie dzięki zatrudnianiu lokalnych artystów. W początkach swej amerykańskiej kariery Blache unikała rozgłosu, chciała po prostu wykonywać swą pracę najlepiej jak umiała, w samym zaś przedsiębiorstwie utrzymywała spokojną, niemal rodzinną atmosferę. Jej córka, Simone Blache, twierdziła, że była nieco dziewiętnastowieczną osobą, wierzyła w rodzinę, aczkolwiek miała też dość silne feministyczne przekonania, entuzjazmowała się wszystkim co można było za „feministyczne” uznać. Herbert Blache zrezygnował z innych zajęć i przyłączył się do zarządzania Solax Company, produkcja trwała, ale zbliżała się czarna seria niefortunnych zdarzeń.
Obrazek


W 1913 kompania Blache Features, Inc produkowała wyłącznie poważne filmy fabularne, Alice była jej wyceprzewodniczącą i członkinią zespołu reżyserów. Nadal tworzyła filmy o tematyce kobiecej - The Call of the Rose, z Grace Moore, śpiewaczką operową. W fabule poślubia ona górnika – poszukiwacza złota, w małym domku na Zachodzie żyją z początku szczęśliwie, ale kobieta wkrótce czuje się znużona bezczynnością i postanawia kontynuować własną karierę. W Winsome but Wise, uboga, ale przedsiębiorcza i odważna młoda kobieta wyrusza na Dziki Zachód. Ma nadzieję schwytać groźnego bandytę, któremu dotąd udawało się unikać zasadzek, kowboje się śmieją, ale do czasu...

W 1914, Blache odwiedziła Sing Sing, co skłoniło ją do zabrania głosu w kwestiach reformy więziennictwa, sfotografowano ją siedzącą na krześle elektrycznym i cytowano jej wypowiedzi porównujące warunki w więzieniach francuskich z amerykańskimi. Jej nakręcony w tym samym roku film, The Lure, był oskarżeniem instytucji „białego niewolnictwa”. Film choć uzyskał akceptację cenzury, był silnie krytykowany, a Gaumont pozbawiono praw do jego dystrybucji.

Od 1917 Blache uginając się pod presją wielkich wytwórni zrezygnowała z niezależnej produkcji, ale nadal reżyserowała dla Pathe i Metro. W tym samym okresie została porzucona przez męża, który uciekł z młodą aktorką. W 1919 rosnącym molochom hollywoodzkim udało się praktycznie zdusić wszelkie niezależne wytwórnie. Jej ostatnimi filmami były The Great Adventure, Tarnished Reputation i Vampire, wypuszczone w 1920 pod egidą Pathe-Exchange. Stało się jasne, że jej kariera, jak i prawo do niezależnego głosu w przemysle filmowym dobiegły końca.

W 1922 rozwiodła się z mężem i wróciła do Francji z dwójką urodzonych w Ameryce dzieci. Nikt nie chciał tu zatrudnić nieznanej kobiety w średnim wieku. W 1927 powróciła do Stanów w poszukiwaniu swoich filmów i w nadziei na dokładne ich skatalogowanie, ale wizyta w Bibliotece Kongresu i w podobnych miejscach zakończyły się niepowodzeniem. Wiele jej filmów uchodzi za prace innych twórców, nikt oprócz jej samej nie próbował korygować tych błędów. Ale zdawała sobie sprawę, że jej nazwisko, czasami przypadkowo, ale niekiedy z rozmysłem będzie pomijane lub niedoceniane i to zarówno w historii filmu francuskiego, jaki i amerykańskiego.

By zarobić na utrzymanie prowadziła cykle uniwersyteckich konferencji na tematy związane z kobiecą psychologią w filmie. Szczerze wierzyła w możliwość połączenia kariery zawodowej z obowiązkami rodzinnymi kobiety.
W 1851 roku, gdy miała 78 lat, została w końcu uhonorowana jako pierwsza kobieta filmowiec na świecie przez Cinematheque Francais, dwa lata później udekorowano ją francuską Legią Honorową. w 1964 powróciła do USA, do Mahwah w stanie New Jersey, gdzie mieszkały jej córki. Zmarła 4 lata później w wieku 95 lat.





Obrazek
..
Obrazek
 

KOMENTARZE